| شهرستان ارادان |
معرفي شهرستان آرادان
پيشينه تاريخي:
براساس متون باقيمانده از سفرنامه ناصرالدين شاه، اردوان اسم قديم آرادان بوده است كه از نام اردوان اشكاني مشتق شده و پس از گذشت زمان به لفظ آرادان مبدل گرديده است، شهرستان آرادان داراي وسعتي در حدود 4329 كيلومتر مربع و با جمعيتي بالغ بر 15575 نفر براساس سرشماري سال 1390 مي باشد، اين شهرستان در 15 كيلومتري شهرستان گرمسار واقع شده و از شمال به فيروزكوه، از غرب به گرمسار، از شرق به سرخه و از جنوب به اردستان(اصفهان) منتهي مي شود.
ويژگي هاي جغرافيايي:
اين شهرستان داراي آب و هوايي كوهپايه اي در مركز، ييلاقي در شمال و كويري در جنوب شهرستان مي باشد.
محصولات عمده كشاورزي، باغي و دامي اين شهرستان شامل گندم، پنبه، خربزه، انجير، گوجه سبز، گردو، زيتون، پرورش دام و طيور و زنبورداري است كه بعلت بهره مندي از دشت هاي حاصلخيز و مشروب شدن به وسيله رودخانه دائمي حبله رود يكي از قطب هاي كشاورزي استان محسوب مي شود.
از جاذبه هاي آرادان مي توان به امامزاده علي اكبر(ع) با قدمت ايلخاني، امامزاده شاه سلطان نظر(ع)، بازار تاريخي، تپه تاريخي شاه نظر، مسجد جامع و حسينيه، كاروانسراي دهنمك، روستاي هدف گردشگري پاده و مناطق نمونه گردشگري رامه و قاليباف اشاره نمود.
اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدني:
بازار آرادان
اين بنا در مركز شهر آرادان واقع شده است كه ابعاد آن در حدود 55/70×40/22 مي باشد، اين بنا در اوايل دوران قاجار با مصالح خشت و آجر ساخته شده و در اواسط دوران قاجار نماسازي جالبي توسط تاجري از خانواده يغمايي در آن صورت پذيرفته است.
اين بنا داراي 31 حجره و داراي سردرهاي جنوبي و شمالي زيبايي است كه با آجر تراش نماسازي شده است . در ميانه بازار يك فضاي رو باز و هشت ضلعي قرار دارد و در طرفين بازار برف انداز و بارانداز وجود داشته است.
طاقهاي بنا از نوع جناغي و كاسه پوش و اكثر مغازه ها داراي طاق آهنگ است اين بازار در حال حاضر مورد استفاده مردم است و در سال 1391 به همت و پشتكار اداره ميراث فرهنگي مرمت گرديده است.
امامزاده علي اكبر(ع)
بقعه امام زاده علي اكبر (ع) در جنوب آرادان و در قريه امامزاده علي اكبر واقع شده است، يكي از راههاي دسترسي به اين بقعه از سمت جاده گرمسار به آرادان است كه در سه راه روستاي ياتري عليا وارد روستا شده و ميدان دوم روستا به سمت راست ميدان ادامه داده تا به قريه امامزاده علي اكبر برسيم، تاريخ اين بقعه دقيقاً قيد نشده است ولي بنا بر شواهد و قرائن، قدمت اين بقعه به 850 سال پيش بازمي گردد، گنبد اصلي اين بنا ايلخاني مي باشد و در دوره قاجار يك رواق، ايوان، جلوخان و هشتي به آن اضافه شده است؛ بقعه و بارگاه با نماي آجري ساخته شده است و فاقد هرگونه كاشيكاري مي باشد، هم اكنون به غير از زيارتگاه، آرامگاه درگذشتگان آن قريه نيز مي باشد.
امامزاده سلطان شاه نظر
در مركز شهر آرادان، گنبد و بارگاهي وجود دارد كه متعلق به حضرت امامزاده سلطان شاه نظري مي باشد. قدمت آن تقريبا 200 سال مي باشد. و مربوط به اوايل دوره قاجاريه مي باشد.
بقعه داراي طاقهاي جناقي و گنبدي شكل تقريبا مخروطي است. ساختمان بقعه از نظر معماري در نوع خود كم نظير و داخل گنبد از گچبري هاي زيبا برخوردار است. اين بنا بر روي يك تپه واقع شده كه قدمت آن به پيش از اسلام و حكومت اشكانيان مي رسد.
تكيه آرادان
تكيه آرادان، دركنار خيابان اصلي در نزديكي بقعه متبركه امام زاده سلطان شاه نظر واقع شده است. اين تكيه در دوره قاجاريه و براي نمايش تعزيه ساخته شده بود و داراي ارزش تاريخي است. بنا داراي دو در ورودي است كه در اصلي و بزرگ آن از سمت خيابان و ورودي ديگر آن از سمت كوچه باز مي‌شود. تكيه از حجره‌ها و طاق‌نماها و اتاق‌هايي تشكيل يافته و داراي يك صحن روباز و بزرگ كه بلندگاهي به اندازه 4*4 متر كه محل نمايش تعزيه است، مي باشد.اين تكيه داراي دو ايوان غربي و شرقي است كه ايوان غربي آن در واقع راه دسترسي به تكيه است.
قلعه ياتري عليا
فاصله اين قلعه تا مركز شهرستان آرادان 2 كيلومتر مي باشد كه همانطور كه از نام قلعه مشخص است در روستاي ياتري عليا واقع شده است، راه دستري به اين بقعه از سمت جاده گرمسار به آرادان است كه در سه راه روستاي ياتري عليا وارد روستا شده بعد از ميدان اول در سمت راست جاده اصلي اين قلعه قابل رويت است، نام ياتري يك كلمه تركي و به معني خوابگاه ذكر شده است. ياتري در گذشته حكومت نشين خوار بوده اين قلعه بسيار قديمي بر روي تپه اي بنا شده بود كه محدوده آن بسيار وسيع بوده است، صنيع الدوله در خصوص اين قلعه و ده ياتري مي نويسد بناهاي جديد ياتري از امين السلطان محمدجعفر خان نايب خوار ساخته است.
قلعه پاده
قلعه پاده در بخش آرادان قرار گرفته و مدخل ورودي روستاي پاده مي باشد . اين قلعه از دور نمايان است و از قسمت جنوب قلعه يك مدخل ورودي بدون دروازه مي باشد كه احتمالاً در آن ساليان سال پيش از بين رفته است . اين قلعه داراي ارتفاعي حدود 14-13 متر و قطر 9 متر است و در قسمتهاي شرقي و شمالي قطر ديوار به 12 متـر مي رسد .
قلعه پاده يكي از قلعه هاي دوران اشـكانيان مي باشد كه در نـگاه اول مي توان گفت كه بناهاي باقيـمانده ارتفاع بالاي قلعـه جديدتر مي باشد و مربوط به دوران اسلامي است كه بناي آن خشت و سقفهاي قوسـي و طاقچه هاي به عرض 80 * 80 در باقيمانده اطاقها كامــلاً مشهود است . همچنين با بررسي بيشـتر آثارهاي سطـحي در روي تپه مشخـص مي گردد كه از دوران اســلامي سفالينه هاي منقوش و ساده به چشم مي خورد . بنابر اين مي توان گفت كه ساختـار موقعيت قلعـه پاده با توجه به اينكه در منطقه كويري شرق گرمسار قرار گرفته است يك دژ ديدباني جهت كنترل مسـير جاده ابريشم (سنگ فرش) بوده است كه در فاصله 21 كيلومتري شـرق همين قلعه قرار گرفته است و كاروانهايي كه از مسير عبور مي كرده اند مورد كنترل قرار مي گرفته اند . طـول و عـرض قلعه پـاده 41 * 31 ارتفاع 13 الي 14 متر قطر ديوار 12 متـرالي 9 متر و داخـل محوطه 22 * 20 متر تعداد اطاقهاي اطراف داخل محوطه با توجه به باقيمانده آثار آن مي تـوان گفت در هر طرف پنج اطاق وجود دارد كه فقــط ديوارهاي آن باقي مانده است . در ورودي از قسمت جنوب به طول و عرض 3 * 5/2 متر و ارتفاع 80/3 متر مي باشد.
آب انبار علي آباد
در مجاورت جاده اصلي آرادان به سمنان در ابتداي جاده ارتباطي علي آباد واقع شده كه منسوب به دوره قاجار است، معمار آن مرحوم حاج قربان معماريان بوده كه از معماران صاحب نام منطقه به شمار ميرفته است. پوشش پلكاني مخزن، پشت بام راه پله و فرم كلي آن با آجر فرش شده است و همچنين بخشي از پاشير و راه پله كه سقف آن بصورت ضربي با بافت حصيري ساخته شده است؛ مي باشد.
اين آب انبار تمامي مشخصات آب انبارهاي منطقه از جمله سردر، پاشير، مخزن و پوشش مخزن پله اي را دارا ميباشد. سردر آب انبار داراي آجركاري هاي كنگره اي و در بخشي ديگر اشكال هندسي برجسته مي باشد، از ديگر عوامل تزئين بصري به فرم پلكاني پوشش مخزن آن نيز ميتوان اشاره نمود.
آب انبار ده نمك
در روستاي ده نمك و كنار كاروانسراي شاه عباسي اين روستا قرار دارد، اين آب انبار منسوب به دوره قاجار است و داراي پاشير، مخزن و پوشش گنبدي مخزن كه به شكل پلكاني ساخته شده مي باشد كه البته داراي سردري نيز بوده است، پلان مخزن همانند اكثر مخازن معمول آب انبارها منطقه براساس دايره ساخته شده كه قطر خارجي آن در حدود 5/10 متر و عمق آن حدود 5/8 متر از سطح زمين مي باشد،اين آب انبار داراي پوشش گنبدي بروي مخزن مي باشد كه سطح خارجي آن بصورت پلكاني مي باشد، مصالح اصلي بكار رفته آجر و ملات مي باشد و با تزئينات حصيري كار شده است،در ساخت مخزن از مصالح سنگ وشفته آهكي با روكش ساروج استفاده شده است،لازم به ذكر است دو راه دسترسي يكي در شرق و ديگري در غرب وجود دارد.
كاروانسراي ده نمك
اين كاروانسرا در 20 كيلومتري شرق آرادان بر سر راه قديمي و تاريخي جاده سنگ فرش بنا شده است. تاريخ احداث آن مربوط به دوره صفويه است و در فهرست آثار ملي كشور به ثبت رسيده است، كاروانسـرا در ارتفاع 1021 متري سطح دريا بنا شده و از نوع كاروانسراي چهار ايـواني مي باشد، در قسمت جنوبـي آن تالاري معروف به نام شاه نشين قرار دارد. اين كاروانسرا چهار گوش(مربع) است و بناي آن از آجرهاي خطائـي ساخته شده است و داراي 24 حجـره با يك اطاق حدوداً 3 *2 كه جهت اسكان مسافران در تابستان و زمسـتان از آن استفاده مي كرده اند مي باشد . اندرون بنا محـوطه بزرگي است كه گرداگرد آن داراي اطاقهاي كوچـك و يك درب بـدون روزن با پوشش آجري مشـهود است و در قسمت شمالي آن يك صـحن بزرگ با طاق مشاهده مي گردد . در قسمت پشت ساختمانهاي درون حياط به صورت غلام گردشي طويله هاي بزرگي براي چهار پايان و مكاني براي خواب و پخت و پز ديده مي شود . نكته مهم و قابل توجه اينكه آب مورد نياز ساكنان اين كاروانسـرا بوسيله آب انبارهايي كه در كنار جـاده قرار داشته تأمين مي شده است . اين ساختمان جالب و شگفت انگيز از شاهكارهاي عصر خود بشمار مي رود . در بدنه داخل ايوان ورودي از قسمـت جنوب جاي كتيبه تاريخـي است كه توسـط سود جـويان اموال فرهنگي به سرقـت رفته است . درضلع غربي كاروانسرا يك يخچال قديمي نيز وجود دارد.
روستاي نمونه گردشگري پاده
روستاي پاده در 2 كيلومتري شرق روستاي اسلام آباد(قلعه خرابه) و 4 كيلومتري شمال شرقي شهر آرادان و 16 كيلومتري گرمسار واقع شده است روستاي پاده در منطقه كويري استقرار يافته و اقليم نيمه بياباني دارد. آب و هواي آن در تابستان گرم و در زمستان سرد است. روستاي پاده با پيشينه طولاني، يكي از روستاهاي قديمي استان سمنان است. نام اصلي اين روستا در گذشته پايين ده بود كه به مرور به پاده تبديل شده است. مردم روستاي پاده با گويش اليكايي پاده اي سخن مي گويند مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند مهمترين آثار تاريخي اين روستا عبارت است از: امامزاده سلطان ابو سعيد؛ حسينيه ؛ مسجد ؛ قلعه ؛ حمام ؛آب انبار؛ حوض آب؛ ساختمان هاي مسكوني قديمي است. مصالح به كار رفته در ساخت خانه هاي قديمي شامل كاهگل، تيرچه هاي چوبي و خشت است كه با سقف هاي گنبدي پوشش يافته اند. فضاهاي دروني خانه ها به گونه اي است كه به تمام قسمت هاي جانبي، ديد و دسترسي دارند. امروزه خانه هاي شهري، با مصالح سيمان، آجر، آهن و گچ ساخته مي شوند.
از رايج ترين غذاهاي محلي روستاي پاده مي توان به اشكنه اشاره كرد.
رامه
در 55كيلومتري شمال شرق شهر گرمسار و 30 كيلومتري روستابي تاريخي ده نمك واقع شده است، روستاهاي رامه و چهار طاق ولزوره منطقه نمونه گردشگري رامه را تشكيل مي دهد، وجود قلعه هاي قديمي همچون قلعه ضحاك، چندين قبرستان قديمي، ظروف سفالي و اشياء عتيقه و سنگ نوشته هاي بدست آمده ودرختان كهنسال گردو وآثار بجا مانده ازبناهاي بسيار قديمي نمايانگر سابقه يكهزار ساله زندگي دراين منطقه مي باشد و نشان مي دهد اين مناطق داراي پيشينه تاريخي ديرينه اي مي باشند.
|
| 1394/11/29 |