| اطلاعات كلي استان سمنان |
معرفي استان سمنان برگرفته از اطلاعات اداره كل ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي استان سمنان
استان سمنان در دامنه‌هاي جنوبي سلسله جبال البرز واقع شده است و ارتفاع استان از شمال به جنوب كاسته و به دشت كوير ختم مي گردد. اين استان با وسعتي حدود 96000 كيلومترمربع، ششمين استان وسيع كشور است.
استان سمنان از جانب شمال به استان مازندران، از جنوب به استان اصفهان، از مشرق به استان خراسان و از مغرب به استان تهران ارتباط دارد.
همجواري با رشته كوههاي البرز و زمينهاي هموار كوير شرايط اقليمي متنوعي براي اين استان بوجود آورده است. بطوريكه قسمت جنوبي آب و هوايي گرم و خشك؛ نواحي مركزي، معتدل ، قسمت شمال شرقي آب و هوايي سرد و خشك و قسمت شمالي استان نسبتاً سرد است. اين تنوع آب و هوايي پوشش گياهي متنوعي را نيز در اين استان به وجود آورده است.
مركز اين استان شهر سمنان و داراي هشت شهرستان شامل سمنان، شاهرود، دامغان، گرمسار، مهديشهر، ميامي و آرادان و سرخه است.
آب و هوا و پوشش گياهي:
به علت موقعيت خاص جغرافيايي استان سمنان و همجواري آن با رشته كوههاي البرز و زمينهاي هموار كوير هر قسمت از اين استان داراي شرايط اقليمي متنوعي مي باشند. بطوريكه قسمت جنوبي آب و هوايي گرم و خشك، نواحي مركزي معتدل، قسمت شمال شرقي آب و هوايي سرد و خشك و قسمت شمالي نسبتاً سرد است. اين تونع آب و هوايي پوشش گياهي متنوعي را نيز در اين استان به وجود آورده است. به طوريكه در قسمت جنوب گونه هاي كويري و بياباني و در بخش مياني استان گونه هاي نيمه بياباني و در بخش شمالي گونه هاي سردسير و جنگلي را مي توان مشاهده نمود. گياهان كويري عبارتند از: تاغ و گز، خارشتر، اسپند، گون و درمنه و از مهم ترين گونه هاي گياهي در مناطق شمالي استان خانواده سوزني برگان، ارس، سرو و درختچه زرشك را مي توان نام برد.
محيط زيست استان:
استان سمنان به دليل داشتن مناطق و موقعيت مناسب طبيعي وسعت كافي، جايگاه مناسبي براي حيات انواع وحوش و انواع گياهان به شمار مي آيد، چراكه در قسمت هاي شمالي استان منطقه جنگلي، كوهستاني و سردسير با بارندگي نسبتاً زياد و پوشش گياهي خوب و در قسمت هاي مياني منطقه دشتي با بارندگي كمتر نسبت به شمال اما با پوشش گياهي نسبتاً خوب و در قسمتهاي جنوبي آن كوير نمك با بارندگي بسيار كم و عدم پوشش گياهي مناسب قرار دارد.
بيش از 23 درصد از وسعت استان سمنان را مناطق حفاظت شده و پناهگاه حيات وحش تشكيل مي دهد، كه اين رقم در حدود 25 درصد كل مناطق حفاظت شده كشور ايران را شامل مي شود.
مناطق زيستي استان سمنان داراي ويژگي هايي به اين شرح مي باشد:
- ذخيره گاه و بانك ژن طبيعي گياهي و جانوري ايران و جهان.
- منطقه حايل بين كوير و مناطق زيستي كوهستاني استان.
- زيستگاه گونه هاي خاص نادر و در معرض انقراض جانوري و گياهي.
- طبيعت زيبا با چشم اندازهاي طبيعي.
- دارا بودن شرايط ويژه جهت امور پژوهشي و اقتصادي.
مناطق زيستي و حيات وحش:
1- پناهگاه حيات وحش خوش ييلاق.
2- پناهگاه حيات وحش و منطقه حفاظت شده توران.
3- منطقه حفاظت شده پرور.
4- منطقه شكار و تيراندازي ممنوع((خنار)).
5- ممنوع شكار و تيراندازي ممنوع((تپال)).
6- پارك ملي و منطقه حفاظت شده كوير
زبان
بنابر نظريه آرتور كريستين سن دانماركي زبان سمناني از دسته زبانهاي مادي و پارتي است كه ويژگيهاي باستاني خود را تا اندازه بسيار زيادي حفظ كرده است. بررسي كلي پيرامون زبان سمناني كاري است بس دشوار كه تا كنون كمتر كسي توانسته است در اين وادي قدم گذارد.
مجموعـه نظريات محققان و مستشرقان در مورد وابستگي گويــش سمــناني اين اطلاعات را بيـان مي داردكه:
1- گويش سمناني از نظر تقسيم بندي جغرافيايي، جزء شاخه غربي زبانهاي ايراني است و در بين زبانهاي اين شاخه نيز متعلق به نواحي شمالي لهجه هاي مركز ايران است.
2- از نظر طبقه بندي تاريخي، گويش سمناني به حدفاصل بين زبانهاي باستاني و ميانه تعلق دارد.
3- گويش سمناني دنباله زبانهاي پهلوي شمالي و يا پهلوي اشكاني و يا پارتي و يادگار لهجه رازي است.
4- گويش سمناني با زبانهاي خزري شامل گيلكي، تالشي و تاتي، نزديك است و مشابهت هايي دارد.
5- گويش سمناني با زبانهاي مادي و پارتي بستگي دارد.
6- بررسي برخي از ويژگيهاي صوتي زبانهاي دسته شمالي و از جمله پارتي و دسته جنوبي (از جمله پارسي ميانه) و مقايســــه آنها با گويش سمنــــــاني به روشني مشخص مي شود كه بسياري از اختصاصات زبان پارتي در گويش سمناني تاكنون حفظ شده است.
يكي ديگر از خصوصيات زبان سمناني متمايز و مختلف بودن گويشها در نواحي مختلف اين استان مي باشد بطوريكه گاه در فاصله اي كمتر از چند كيلومتر تفاوت گويش چنان آشكار و بارز است كه گويي مردماني از دو سرزمين مختلف صحبت مي كنند. اين تفاوت و تمايز لهجه ها شوخي هايي را در بين مردم نيز بوجود آورده و آن اينكه سمنان را« جزيره لهجه ها» مي نامند.
به طور كلي لهجه مردم سمنان و اطراف آن را مي توان به پنج دسته مهم تقسيم كرد.
زبان سمناني 2- زبان مهديشهر (سنگسر) 3- زبان شهميرزادي 4- زبان سرخه اي 5- زبان لاسگردي و اين در حالي است كه در ساير نقاط استان مثل دامغان و شاهرود لهجه و زبان با خصوصيات متفاوت تري نسبت به شهر سمنان و حوالي آن حاكم است. |
| 1394/11/29 |